در تشمیت عاطس بِیَرحَمَک اللّه و حكم آن - برگرفته از ریاض الناصحین

بدانكه چون مسلمانی عطسه زند و حمد گوید فرض شود بر شنوندگان كه جواب گویند بِیَرحَمَک اللّه یا مثل آن چون یک كس جواب گوید از ذمه دیگران ساقط شود اما ثواب همان یک كس را بود و اگر هیچ یک جواب نگویند همه عاصی شوند اما جواب عاطس تا سه كرت فرض شود چون از سه كرت در گذرد جواب فرض نشود كه آن زكام و فعل با دست نه عطسه معتادست در صحیح بخاری می آید بروایت ابوهریره رضی الله عنه از رسول علیه السلام كه فرمود ان الله یحب العطاس ویكره التثاوب یعنی بدرستیكه خداوند دوست میدارد عطسه را و مكروه میدارد تثاوب را یعنی فاژه را پس چون عطسه زند و حمد گوید واجب شود بر هر مسلمانی كه بشنود كه جواب گوید در ترغیب الصلـٰوة می آرد كه چون زن اجنبیه كه مشتهات باشد عطسه زند جواب وی فرض نشود و اگر چه حمد گوید بلكه جواب نباید گفتن و اگر گوید در دل خود گوید ویا آهسته گوید و اگر پیره زنی غیر مشتهات باشد اگر جواب گوید شاید در صحیح مسلم می آید بروایت ابوموسـٰی اشعری رضی الله عنه از رسول صلی الله علیه وسلم كه فرمود چون عطسه زند یكی از شما و حمد گوید خدایرا جواب گوئید او را و اگر حمد نگوید جواب مگوئید او را در صحیح بخاری می آید بروایت ابوهریره رضی الله عنه از رسول صلی الله علیه وسلم كه فرمود چون عطسه آمد یكی از شما را پس بگوید الحمدلله و بگوید او را برادر وی یا صاحب وی یرحمک الله او بگوید یهدیكم الله ویصلح بالكم الـٰهی همه را توفیق نگاهداشتن حد شرع كرامت فرمای