اعتقاد اهل سنت - ۳

ابویوسف، امام محمد شیبانی، زُفَر بن هُذَیْل و حسن بن زیاد، همه شاگردان امام اعظم می باشند "رحمهم الله". از اینها امام محمد، در علوم دینی، در حدود یكهزار كتاب نوشته است. در سال ۱۳۵ هجری قمری تولد، در سال ۱۸۹ هـ.ق. [۸۰۵ م.] در شهر ری وفات كرده است. به سبب اینكه مادر امام شافعی را كه از شاگردش بود نكاح كرد،  بعد از وفاتش، این كتابهایش، به امام شافعی میراث ماند، و این هم به ازدیاد علم امام شافعی خدمت كرده است. به این دلیل امام شافعی "رحمة الله تعالی علیه" چنین گفت: (قسم می خورم كه، معلومات فقهی من با خواندن كتابهای امام محمد افزایش یافت. كسی كه می خواهد در علم فقه تبحر و تخصص كسب كند، با شاگرد ابوحنیفه همراه باشد). یک بار نیز فرمود، (همه مسلمانان، مانند افراد خانه، اهل و اولاد امام اعظم می باشد). یعنی مانند اینكه یک شخص نفقه اولاد و عیالش را بدست می آورد، امام اعظم نیز، به ظهور آوردن علوم دینی را كه انسانها در كارهایشان به آن احتیاج دارند به عهده خود گرفته، هر كس را از یک چیز دشوار نجات داده است. همانگونه كه امام اعظم ابوحنیفه "رحمة الله علیه" معلومات فقهی را جمع كرده، به قسمت ها، به شاخه ها جدا كرده، اصولها و روشها تاسیس كرده، معلومات ایمانی و اعتقادی را كه رسول الله "صلی الله علیه وسلم" و اصحاب كرام "رضوان الله علیهم اجمعین" خبر داده اند، نیز جمع كرد و به صدها شاگردش خبر داد. از شاگردانش، متخصصان (علم كلام) یعنی متخصصان علوم ایمانی به كمال رسید. از میان اینها، ابوبكر جرجانی كه از شاگردان و از تربیت یافتگان امام محمد شیبانی می باشد، مشهور شد. از شاگرد این، ابونصر عیّاض، نیز در علم كلام ابومنصور ماتریدی را به رشد و كمال رسانید.