فصل اول در فواید علم طب و بیان اغذیه - ۱
بدانكه علم طب از فروض كفایت ست چنانكه در اول این قسم یاد كرده شد و از جمله مهمات ست و ازین ست كه رسول علیه السلام فرموده است كه علمها دو قسم ست علم ابدان و علم ادیان چنانكه در زبدة الاخیار می آرد قال النبی علیه السلام العلم علمان علم الابدان وعلم الادیان
قطعه: علمها را دو قسم كرد رسول# نیمه طب و نیمه دین ست#
زانكه گر صحت بدن نبود# دین خلل می شود سبب این ست#
و نیز بدانكه سبب ظاهری در تندرستی و بیماری غذا می باشد چنانكه در كتاب عجائب المخلوقات گفته است كه اصل همه بیماریها آنست كه مرد چیزی خورد كه نسازدش و سر همه داروها آنست كه چیزی خورد كه ساز وار مزاجش بود و كم خوردن بهتر سازد از دارو خوردن و درین معنی جالینوس حكیم گوید السمک ضرر كله والرمان نفع كله وقلیل السمك خیر من كثیر الرمان ومعناه ظاهر از استاد سلمه الله سماع دارم كه میفرمود كه سبب بیماریها چهار چیزست آب بد و دود و بوی بد و اكل قداید یعنی چیزهای قدید خوردن در كتب اهل حكمت آورده شش چیز تولد میكند كثرت جماع و قلت خواب در شب و كثرت خواب بروز و حبس كردن بول و خوردن طعام بر سر سیری و آشامیدن آب در شب پس آدمی باید كه بسیار خوردن را عادت نسازد كه آن از عادت ستورانست و در شرع نكوهیده و در حكمت ناپسندیده است پس در غذا احتیاط باید كرد تا آنچه مضر بود نخورد و كم خوردن را عادت سازد و بی هنگام طعام نخورد بلكه اكثر اوقات باید كه گرسنه بود و طعام كه خورد بر شره صادق خورد تا محتاج طبیب و دارو نگردد
حكایت ابوالعباس قصاب رحمه الله میگوید هزگز طعام نخوردم تا از گرسنگی بیطاقت نشدم لاجرم هرگز مرا بطبیب حاجت نبود فرد
دیدم كه نبشته اند در طب # الجوع دواء كل داء #
و غذا پاكیزه باید از گندم آفت نارسیده و گوشت پخته تندرست و آسوده و شربتهای با مزاج ساخته و از میوها انگور و انجیر تمام رسیده و مانند آن