فصل اول در فواید علم طب و بیان اغذیه - ۲

در كتاب طب كمال الدین اسمعیل بخاری می آرد كه هر گاه از غذا نیک در تن پدید آید تن را پاک باید كرد باحتما یعنی بپرهیز كردن از چیزهائ مخالف و غذا باندک باز آوردن یا داروی سهل خوردن و از داروهای مختصر این موافق بود مصطگی یک مثقال تربد سفید تراشیده كوفته پخیته چهار دانگ زنجبیل دانگی شكر برابر همه در هر سه شب یک بار وقت خفتن با اندكی آب گرم یا جلاب بخورد و بخفتد بامداد اجابتی كند بی رنج و اگر طعام خورده باشد و طعام دیگر پیش آید نباید خورد و از پس ریاضت و رنج چیزهای نازک نباید خورد چون شیر و ماهی تازه از بهر آنكه معده گرم شده باشد چیزی نازک در وی بسوزد و تباه شود و كسی را كه معده گرم بود اگر غذا دیرتر یابد درد سر خیزد صواب آن بود كه بامداد چند لقمه نان اندر شراب ترش زند چون شراب انار ترش و شراب غوره و مثل آن و خداوندان مزاج گرم را غذاهای خنک باید خورد چون غوره و قلیه كدو و مانند آن و غذای خداوندان سودا را باید كه اندک مایه گرمی و تری گراید چون رسنه و سپید باو خداوندان مزاج سردتر را غذائ لطیف باید چنانكه بگرمی گراید چون نخود آب بروغن جوز و دارچینی و قلیه از گوشت آهو و گوشت بط فربه و كبوتر بچه و گنجشک و مانند آن و خداوند طبع نرم را غذای آب گوشت كبک و دراج و تدر و كنجشک بریان و برنج مالچه و قلیه خشک و بسیار بود كه دو غذا با یكدیگر نباید خورد چون دوغ با غوره و از پس همه طعام زرد آلو و شفتالو و انار ترش نباید خورد و كرنج با چیزی كه از سركه سازند نباید خورد و سكباج و غوره با ماهی تازه نشاید خورد و گوشت نمک سوه با سركه و سیر نشاید خورد و گوشت نمک سوده با كبوتر بچه نباید خورد و سیر و پیاز و خردل با هم نشاید خورد و از پس هیچ میوه آب یخ نشاید خورد انگبین و خرپزه با هم نباید خورد گوشت مرغ و ماهی تازه با هم نشاید خورد سیر و سداب و باقلی و جغرات با هم نشاید خورد وقس علی هذا.