در ثبات حیوة و علم قدرت حق - ۳

قوله تعالی وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمه إلَّا بِمَا شَآءَ فرا نرسند و دانا نشوند بچیزی از علم و دانش الا بآنچه او خواهد كه ایشانرا دانا گرداند و اطلاع دهد بران دل خواست كه قدرت بر كمالش معلوم كند خیره گشت و فریاد برآورد كه ای عز تو رقم ذل بر جبههٔ همه عزیزان كشیده و ای صفات تو عقل همه خردمندانرا متحیر گردانیده بندهٔ بیچاره با چندین ضعف و تحیر فرو مانده گی چه قوت آن دارد كه در میدان جبروت جولان نماید آری درین درگاه جز به نیاز و شكستگی راه نتوان برد فرد:

* چون زلف بتان شكستگی عادت كن  **  تا صید كنی هزار دل در تعنی *

إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ از برای آن بگفت تا تو از دائرهٔ فقر و مسكنت خود تجاوز نكنی و اگر وقتی بحكم آنكه جرعه بر تو ریزند خود را از حریفان مجلس نه پنداری فرد:

* ای خواجه حدیث همنشینان اینست ** از حال گدایان سرموی مپرس *

قوله تعالٰی وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَٰوَاتِ وَالأَرْضَ، ابن عباس و مجاهد و سعید بن جبیر میگویند كرسی بمعنی علم ست یعنی پر كرده است و محیط گشته است علم وی بآسمانها و زمینها بعضی گفته اند كرسیه ای سلطانه و ابوجعفر محمد حریر طبری در تفسیر خود میگوید وَسِعَ كُرْسِيُّهُ ای وَسِعَ عبادة السَّمَٰوَاتِ وَالأَرْضَ ابوموسی و سُدّی مفسر و غیر ایشان میگویند كرسی بعینه مراد است و آن از یک لؤلؤ است علی و مقاتل میگویند درازی هر پایه از كرسی مثل هفت آسمان و هفت زمین ست و او در پیش عرش ست و كرسی را چهار ملک برداشته اند هر ملكی را ازان چهار روی ست و قدمهای ایشان پانصد ساله راه فروتر از سخره است كه در زیر هفتم زمین ست یک فرشته بر صورت سیدانعام ست یعنی ثور و او رزق چهارپایان را از خداوند تعالٰی در میخواهد از سال تا بسال