پیدا كردن گناه صغایر و كبایر - ۱

بدانكه توبه از گناه بود، و گناه هر چند صغیره تر باشد سهلتر بود چون اصرار نكند، و اندر خبرست كه نمازها، فریضه كفارت همه گناهانست مگر كبائر، و نماز جمعه كفارتست همه گناهانرا تا بجمعه مگر كبائر، و حق تعالی گفته است: «ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سیاتكم» "اگر كبایر دست بدارید صغایر عفو كنم" پس فریضه است بدانستن كه كبائر كدام است، و صحابه را درین خلافست: بعضی گفته اند كه هفت است و بعضی گفته اند كه بیشترست ، و بعضی كفته اند كه كمتر. و ابن عباس بشنید كه ابن عمر همی گوید -رضی الله عنهم- كه كبایر هفت است، گفت به هفتاد نزدیكتر است از آنكه بهفت و بوطالب كه قوت القلوب كرده است.

همی گوید: از جمله  اخبار و اقوال صحابه جمع كرده ام هفده كبیره است، چهار اندردل: كفر و عزم اصرار كردن بر معصیت اگر چه صغیره بود- چنانكه كسی كار بد همی كند و اندر دل ندارد كه هرگز توبه كند- و دیگر نومیدی از رحمت كه آنرا قنوط گویند، و دیگر ایمنی از مكر خدای تعالی چنانكه ساكن شود كه من خود ایمن شده ام؛ و چهار اندر زبان: یكی گواهی زور كه حقی اندران باطل شود، دیگر قذف صریح چنانكه حد اندران واجب آید، سوم سوگند بدروغ كه بدان مالی یا حقی از كسی ببرد، چهارم جادویی كه آن نیز بكلماتی باشد كه بر زبان برود؛  و سه اندر شكم: یكی خوردن هر چه مستی آورد، و دیگر مال یتیم خوردن، سوم ربا خوردن و دادن؛ و دو اندر فرج: زنا و لواطه؛ و دو اندر دست: كشتن و دزدی كردن بر وجهی كه حد واجب آید، و یكی اندر پا و آن گریختن است از صف كافران، چنانكه یكی از دو بگریزد و ده از بیست، اما چون زیادت شوند گریختن روا بود، و یكی اندر جمله  تن: و آن حقوق مادر و پدر است.