در شرایط وجوب نماز - ۱

بدانكه شرایط نماز بر دو نوع ست یكی شرط وجوب نماز و یكی شرط ادای نماز در رساله مقدمه می آرد كه شرایط نماز نه است سه از برای وجوب نماز و شش از برای ادای نماز اما شرایط وجوب نماز عقل ست و بلوغ و اسلام كه بر بی عقل و نارسیده نماز نیست تا اگر یكی از ایشان بی عذر ترک نماز كند بر وی قضا و تعذیر واجب نیاید و اگر هم بگذارد و تطوعی بود كه بجای آورده بود اما تفسیر عقل بدانكه عقل نوریست كه در دل انشان انداخته میشود كه آدمی بسبب آن مستعد ادراک اشیا میگردد و بسبب او ماٴخوذ و ماٴجور خواهد بود و بسبب او مامور و منهی بامور و نواهی می شود و بسبب او تمیز میان حق و باطل میتواند كرد و بد را می تواند دانست فی الجمله او متفاوت می بود بتفاوت طبیعت اما آن مقدار كه فرض گردانیده شود بدان اسلام و اعمال آنست كه بداند و دریابد منافع و مضار را و بداند كه اسلام چیزی نیک و بد است و در متابعت او نفع است در دنیا و آخرت در كتاب الاحكام گفته است كه آن مقدار خرد و دانش باید كه از دو نیک نیک تر و از دو بد بدتر را جدا تواند ساخت و بقول بعضی آن مقدار خرد باید كه از شاهد دلیل تواند ساخت بر غائب و به ناءخذ  (ناٴخذ) در كافی آورده است كه عاقل آنست كه مستقیم بود قول و فعل او و آنچه غیر مستقیم بود نادر بود از وی و معتوه آنكه مخلوط بود كلام و افعال وی گاه یكبار غالب مستقیم بود و گاه یكبار غالب غیر مستقیم بود