روزن دل در بیداری نیز بعالم ملكوت گشاده گردد - ۲

بلكه علوم همه انبیا از این راه بود نه از راه حواس و تعلم: و بدایت همه مجاهده بوده است، چنانكه حق سبحانه و تعالی گفت: «واذكر اسم ربک و تبتل الیه تبتیلا» یعنی از همه چیزها پاک گردد پ گسسته، و همگی خود بوی ده، و بتدبیر دنیا مشغول مگرد، كه او خود كار تو راست كند، «رب المشرق والمغرب لا اله الاهو فاتخذه وكیلا» [پروردگار خاور و باختر، نیست خدائی جز او، پس او را وكیل قرار داده] و چون ویرا وكیل كردی، تا فارغ گرد، و با خلق میامیز و درویشان میاویز، «واصبر علی ما یقولون و اهجرهم هجراً جمیلا» [و شكیبائی كن بر آنچه مگویند و دوری كن از ایشان دوری كردنی نیكو].

اینهمه تعلیم ریاضت و مجاهدتست، تا دل صافی شود از عداوت خلق و از شهوت دنیا و از مشغله محسوسات، و راه صوفیان اینست، و این راه نبوتست اما علم حاصل كردن بطریق تعلم راه علماست، و این نیز بزرگ است، لیكن مختصر است باضافت با راه نبوت و علم انبیا و اولیا، كه بی واسطه تعلیم آدمیان، از حضرت حق بر دلهاء ایشان میریزد. و درستی این راه هم بتجربت معلوم شده است، خلق بسیار را، و هم ببرهان عقلی؛ اگر ترا بذوق این حاصل نشده است؛ و بتعلیم نیز حاصل نشده است، و ببرهان عقلی معلوم نگشته است، باری كمتر از آن نبود كه بدین ایمان داری و تصدیق كنی، تا از هرسه درجه محروم نباشی، و كافر نگردی. و این از عجایب علامتهاء دلست، و بدین شرف دل آدمی معلوم شود.